ΜΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ ΣΤΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ

Μετά από μια μακρά διαδικασία συλλογής αιτήσεων, βιογραφικών, πιστοποιητικών και συνεντεύξεων, επιλέχθηκαν απ’ το συμβούλιο κρίσεων και τοποθετήθηκαν οι νέοι διευθυντές στα σχολεία της Ημαθίας. Το σκέλος της διαδικασίας που αφορούσε την συνέντευξη συγκέντρωσε τα πυρά, τις διαμαρτυρίες, τα παράπονα, την αμφισβήτηση και τα ερωτηματικά, όχι μόνο όσων, δικαίως, θεωρούν ότι αδικήθηκαν, αλλά και όσων συναδέλφων, εν μέσω θέρους, παρακολούθησαν από κοντά τις εξελίξεις. Επειδή όμως, κατά τη γνώμη μας, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την συνέντευξη, αλλά όλο το θεσμικό πλαίσιο που ορίζει τον τρόπο των κρίσεων, θα εξετάσουμε αναλυτικά και εξ αρχής όλη την διαδικασία. Αυτό, άλλωστε, είχαμε υποσχεθεί να κάνουμε στο τελευταίο σχετικό μας άρθρο.

ΤΑ ΜΕΤΡΗΣΙΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ: Η «αποθέωση» του διδακτορικού κ.τ.λ.

Το θεσμικό πλαίσιο μοριοδοτεί πλουσιοπάροχα, τελείως ανεξήγητα, και παράλογα θάλεγε κανείς, την κατοχή κάθε είδους επιπλέον επιστημονικών τίτλων όπως δεύτερο πτυχίο, μεταπτυχιακό, διδακτορικό, πάσης φύσεως επιμορφώσεις, πιστοποιήσεις γνώσης Η/Υ, ξένης γλώσσας κ.τ.λ. Το ερώτημα, που το θέσαμε επανειλημμένα, είναι: Πως, με ποιόν τρόπο, από πού και ως που, ΟΛΟΙ αυτοί οι τίτλοι αποδεικνύουν, εγγυώνται, την ικανότητα κάποιου να διευθύνει ένα σχολείο; Η επιστημονική γνώση, εκτός κι αν αφορά τη Διοίκηση, είναι, και πρέπει να είναι για την τάξη, τους μαθητές κι όχι την καρέκλα του Διευθυντή! Ας το πούμε και διαφορετικά: Αν διαβάσει κανείς τα καθήκοντα του Διευθυντή (καθηκοντολόγιο, κεφ. Δ. άρθρα 27-32), πουθενά δεν θα βρει κάτι που να σχετίζεται με τέτοιους τίτλους, πλην των παιδαγωγικών και ίσως της ξένης γλώσσας. Το σκεπτικό είναι απλό: Όταν θέλεις να στελεχώσεις ένα σχολείο, όπως και έναν οργανισμό, ξεκινάς απ’ τα καθήκοντα, που αναθέτεις στα στελέχη σου, και με βάση αυτά κρίνεις. Κάθε άλλη διαδικασία είναι όχι μόνο αναξιοκρατική, αλλά και αμφιβόλου αποτελέσματος!

Αν, τώρα, η πολιτεία θέλει διευθυντές πολύγλωσσους, ας βάλει την κατοχή ξένης γλώσσας ως απαραίτητο προσόν και όχι απλά μοριοδοτούμενο. Το ίδιο ας κάνει και με την πιστοποίηση γνώσης Η/Υ, αν και, μεταξύ μας τώρα, έχετε δει πολλούς διευθυντές να επικοινωνούν στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά κ.τ.λ.; Ακόμα περισσότερο, έχετε δει πολλούς Διευθυντές να ασχολούνται, ως εργασία, με τους Η/Υ απ’ τη στιγμή που στα σχολεία υπάρχουν οι καθηγητές Πληροφορικής, που κάνουν όλες τις απαραίτητες εργασίες και ακόμα περισσότερες, όπως π.χ. ιστολόγια των σχολείων τους;

Συμπέρασμα: Τώρα έχουμε Διευθυντές που, στην πλειονότητά τους, είναι εξειδικευμένοι επιστήμονες, ξέρουν ξένη γλώσσα και χρήση Η/Υ χωρίς ποτέ ή σπάνια, να τα αποδίδουν όλα αυτά στην πράξη. Και έχουμε ουκ ολίγα παραδείγματα, στο παρελθόν, τέτοιων Διευθυντών, που τα έκαναν μπάχαλο στα σχολεία τους!

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Τι έχεις Γιάννη, τι είχα πάντα!

Το πλέον αμφιλεγόμενο σκέλος της διαδικασίας των κρίσεων είναι, κάθε φορά, η συνέντευξη, στην ουσία προφορική εξέταση, των υποψηφίων ενώπιον της επιτροπής κρίσεων, που έχει τον βαρύγδουπο τίτλο Συμβούλιο Επιλογής Διευθυντών και δεν είναι τίποτα άλλο, παρά το γνωστό ΠΥΣΔΕ διευρυμένο κατά δυο μέλη. Και είναι πλήρως δικαιολογημένη η αμφισβήτηση αυτή, αφού η συνέντευξη-εξέταση είναι όχι μόνο, απ’ τη φύση της, μια άκρως υποκειμενική λειτουργία, αλλά και αποτελεί, διαχρονικά, το αμεσότερο και αποτελεσματικότερο εργαλείο κάθε κυβέρνησης να ελέγχει και να λυμαίνεται τον κρατικό μηχανισμό δίνοντας τον ως αμοιβή στα μικρά και μεγάλα στελέχη της και στους οπαδούς της.

α) Η σύνθεση της επιτροπής

Πριν πούμε οτιδήποτε άλλο, ας ξεκινήσουμε απ’ το αυτονόητο: Σε κάθε, μα κάθε διαδικασία κρίσης, για να υπάρχει μια στοιχειώδης βάση δικαίου, ηθικής, ορθότητας και άρα αποδοχής του όποιου αποτελέσματος, πρέπει ο κριτής να μην υπολείπεται σε προσόντα του κρινόμενου. Πως είναι δυνατόν να υπάρξει σωστή, κατά το μάλλον ή ήττον, και δίκαιη κρίση, όταν αυτός που κρίνεται υπερέχει κατά πολύ στα προσόντα απ’ τον κριτή του; Πως είναι δυνατό να κρίνει κάποιος την διοικητική εμπειρία, γνώση και συγκρότηση ενός παλαιού διευθυντή, όταν έχει τα μισά χρόνια υπηρεσίας και ανύπαρκτη διευθυντική θητεία; Κι όμως αυτό συνέβη. Η συντριπτική πλειοψηφία των εκατό περίπου υποψηφίων διευθυντών υπερείχε θεαματικά σε τυπικά τουλάχιστον προσόντα απ’ τα περισσότερα μέλη της επιτροπής που άσκησε την κρίση-εξέταση. Αν εξαιρέσει κανείς τον Διευθυντή Β/θμιας Εκπ/σης και ένα μόνιμο μέλος του ΠΥΣΔΕ, τα υπόλοιπα μέλη-κριτές, των αναπληρωτών αιρετών συμπεριλαμβανομένων, δεν είχαν καμία προηγούμενη διοικητική εμπειρία, κανένα τυπικό προσόν ή τίτλο που να υπερτερεί ή έστω να ισοσκελίζει τα αντίστοιχα προσόντα των υποψηφίων! Και επιπλέον, οι δύο αναπληρωτές αιρετοί έχουν πολύ λίγα χρόνια υπηρεσίας για τέτοια διαδικασία, χωρίς βέβαια να φταίνε οι ίδιοι γι’ αυτό.

β) Οι ερωτήσεις

Όσον αφορά τις ερωτήσεις τώρα, ήταν δοσμένες ήδη απ’ το υπουργείο, αναφέρονταν σε γενικής φύσεως θέματα και παραδίδονταν στους εξεταζόμενους λίγο πριν την συνέντευξη. Δεν ξέρουμε ακριβώς τις ερωτήσεις, αλλά, απ’ ότι ακούστηκε, κάποιες τουλάχιστον απ’ αυτές ήταν ελαφρώς ανόητες του στυλ «το υπουργείο ορίζει τους καθηγητές του σχολείου σας ως πολλαπλασιαστές και αυτοί αντιδρούν. Τι θα κάνετε;», άλλες πάλι ισοπεδωτικές του στυλ «τι ιεραρχείτε σπουδαιότερο, το διοικητικό ή το παιδαγωγικό» και άλλες για έκθεση ιδεών του στυλ «τη γνώμη σας για την ενδοσχολική βία». Όπως καταλαβαίνει κανείς, με τέτοιου είδους ερωτήσεις και με τις ενδεικτικές απαντήσεις του Υπουργείου στη διάθεσή τους, οι κριτές είχαν την απεριόριστη ευχέρεια, όχι μόνο να βαθμολογήσουν κατά το δοκούν, αλλά και να δικαιολογήσουν πλήρως και τυπικώς τη βαθμολογία τους! Να γιατί η συνέντευξη αποτέλεσε, όπως πάντα βέβαια, εργαλείο ανατροπής των μετρήσιμων κριτηρίων, όπου αυτό ήταν αναγκαίο, και διευθέτησης των βαθμολογιών έτσι ώστε να καταλάβουν τις θέσεις που έπρεπε, όσοι έπρεπε να τις καταλάβουν!

γ) Οι βαθμολογίες

Αλλά ας πάμε στις βαθμολογίες. Αυτό που ξεχωρίζει με την πρώτη ματιά (τι ξεχωρίζει δηλαδή, «βγάζει μάτι» εδώ που τα λέμε), είναι τα πέντε δεκαπεντάρια σε κάποιους πολύ συγκεκριμένους υποψήφιους. Απ’ τους εκατό (100) συνεντευξιαζόμενους μόνο πέντε (5) πήραν απ’ όλα τα μέλη του συμβουλίου άριστα, έτσι ώστε, μόνον αυτοί και κανείς άλλος να βγάλουν τον ανώτατο γενικό βαθμό 15. Ποιοι είναι; Τέσσερα δηλωμένα στελέχη της ΠΑΣΚ, (ανάμεσά τους και ο αιρετός) και ο αιρετός αντίστοιχα της ΔΑΚΕ. Εδώ δεν πρόκειται απλώς για σύμπτωση, αλλά για συνομωσία του Σύμπαντος. Προσοχή! Δεν ισχυριζόμαστε ότι πήραν το «άριστα» χωρίς να το αξίζουν. Ισχυριζόμαστε όμως, πως το άξιζαν κι άλλοι. Επειδή ζούμε στην πόλη αυτή από γεννησιμιού μας, έχουμε το μέσο όρο λογικής και κρίσης και την απαιτούμενη ενημέρωση, λέμε με βεβαιότητα, πως απ’ τη στιγμή που τα μέλη της επιτροπής έβαλαν, και τα έξι, δεκαπεντάρια, είναι απίθανο που συνέβη μόνο στους εν λόγω πέντε υποψήφιους. Όταν από μια εξαμελή επιτροπή στην οποία συμμετέχουν τρία τουλάχιστον δηλωμένα, γνωστά μέλη της ΠΑΣΚ και ένα δηλωμένο επίσης μέλος της ΔΑΚΕ, μπαίνει τέτοια βαθμολογία, ποιος να πιστέψει, όσο καλόπιστος και να είναι, πως πρόκειται για σύμπτωση; Προφανώς κανένας! Πολύ περισσότερο μάλιστα που τέτοιου είδους κρίσεις τις συνοδεύει πάντα η καχυποψία. Δεν το ήξεραν αυτό οι ενδιαφερόμενοι; Λογικά το ήξεραν. Δε μπορούσαν να βάλουν ένα-δυο «ακίνδυνα» δεκαπεντάρια ακόμα, έτσι για «ξεκάρφωμα»; Λογικά πάλι, μπορούσαν. Γιατί δεν το έκαναν; Μυστήριο! Υπάρχουν βέβαια πολλές πιθανές και απίθανες εξηγήσεις και σενάρια. Εμείς θα πούμε πως μια απ’ αυτές, η πιο απίθανη, είναι η ασυνεννοησία στους κύκλους των ενδιαφερομένων κατά την διάρκεια μιας διαδικασίας τυπικής, βαρετής ίσως, κάτι σαν αγγαρεία και ανεπιθύμητη υποχρέωση, που βιάστηκαν να την τελειώσουν γρήγορα και να πάνε διακοπές!

Στους άλλους, μη αριστευσαντες υποψήφιους, η βαθμολογία κυμάνθηκε από 14,33 ο ανώτερος, έως 9,67 ο κατώτερος. Ειδικότερα, στην κλίμακα 14-15 υπάρχουν 12 υποψήφιοι, απ’ τους οποίους οι 5 με 14,17 και οι 4 με14,33. Στην κλίμακα 13-14 είναι οι περισσότεροι, 26, απ’ τους οποίους οι 8 με 13,33 και οι 6 με 13,67. Στην κλίμακα 12-13,24,απ’ τους οποίους οι 6 με 12,67 και οι 5 με 12,83. Επίσης 24 είναι στην επόμενη κλίμακα, 11-12, με 8 απ’ αυτούς στο 11,33 και 6 στο 11,83. Τέλος, έχουμε 6 στην κλίμακα 10-11και μόλις 3 στην τελευταία 10-11.Αξιοπροσεκτος είναι ο μεγάλος αριθμός των συμπτώσεων στις βαθμολογίες, όπως επίσης και ο μεγάλος συνωστισμός στην περιοχή από 11 μέχρι και 13, όπου υπάρχουν συνολικά 74 απ’ τους 100 υποψήφιους!

Όπως γίνεται άμεσα κατανοητό, με τέτοιες βαθμολογίες εύκολα ανατράπηκαν πολλές διαφορές απ’ τα μετρήσιμα κριτήρια με την συνέντευξη να παίζει τελικά τον καθοριστικό ρόλο. Με μια ματιά στους τρεις πίνακες (μετρήσιμων κριτηρίων, βαθμολογιών και τελικής κατάταξης), εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς ποιοι απ’ τους υποψήφιους έκαναν άλμα (και ποιος το μεγαλύτερο) και ποιοι καταποντιστηκαν.

ΚΑΠΟΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Όπως και στο παρελθόν, μ’ όλες τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., έτσι και τώρα, αποδείχτηκε πως η επιλογή των στελεχών Διοίκησης  (Προϊσταμένων, Διευθυντών κ.τ.λ.), δεν έχει ως αποκλειστικό σκοπό την εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία της εκπαίδευσης και δη των σχολείων, αλλά τον έλεγχο των θέσεων Διοίκησης απ’ την εκάστοτε κυβέρνηση, που τις προσφέρει, εν είδη αμοιβής στα κομματικά και συνδικαλιστικά της στελέχη.

2. ΄Ολο σκηνικό και το έργο προϊδεάζει για το τι θα συμβεί, αν η κυβέρνηση ψηφίσει και εφαρμόσει την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ συνδέοντας την μάλιστα με τη μισθολογική μας εξέλιξη.

3. Επιπλέον, αν ψηφιστεί ο νόμος αυτός, που προβλέπει την αξιολόγηση, αν επιτρέψουμε να ψηφιστεί, θα έχουμε Διευθυντές- Διοικητές, με απόλυτη εξουσία για τα πάντα, που αφορούν την λειτουργία του σχολείου. Ακόμα και για επιβολή ποινής στέρησης μισθού! Τότε θα φανεί γιατί επιλεχτήκαν αυτοί που επιλέχτηκαν.

ΥΓ. Στο θέμα θα επανέλθουμε με την διατύπωση σκέψεων και προτάσεων σχετικά με την «επιλογή Διευθυντών».